Vệ Sinh Yếu Quyết

Thất Tình

Nội thương bệnh chứng phát sinh (1) 

 

Thường do xúc động thất tình gây nên 

 

Quá mừng khí hoãn như điên 

 

Chợt kinh khí loạn tâm phiền ngất đi 

 

Nghĩ nhiều khí kết thương tỳ

 

Thao thức không ngủ, ăn thì chẳng ngon 

 

Lo sầu phế khí tiêu mòn 

 

Hụt hơi héo hắt nói không ra lời 

 

Xung can sùng sục như sôi 

 

Giận thì khí thượng tựa trời sấm vang 

 

Sợ thì khí xuống tận cùng 

 

Thận hư run rẩy, dái thun, gối mềm 

 

Tinh thần rối loạn chẳng yên 

 

Vì chưng khí hết biến thiên thất thường 

 

Ngấm ngầm nguyên khí tổn thương 

 

Thừa hư tà lấn vào trong bệnh thành 

 

Lợi dục đầu mối thất tình 

 

Chặn lòng ham muốn thì mình được an 

 

Cần nên tiết dục thanh tâm 

 

Giữ lòng liêm chính chẳng ham tiền tài 

 

Chẳng vì danh lợi đua đòi 

 

Chẳng vì sắc đẹp đắm người, hại thân (2) 

 

Giữ tinh, dưỡng khí, tồn thần 

 

Tinh không hao tán thì thần được yên 

 

Hàng ngày luyện khí chớ quên 

 

Hít vào thanh khí, độc liền thải ra 

 

Làm cho khí huyết điều hoà 

 

Tinh thần giữ vững bệnh tà khó xâm 

 

Lại cần tiết chế nói năng 

 

Tránh làm quá sức dự phòng khí hao 

 

Thức đêm lo nghĩ quá nhiều 

 

Say mê sắc dục cũng đều hại tâm 

 

Biến sinh lao tái bệnh thâm (3) 

 

Chân nguyên suy tổn ngấm ngầm chết non 

 

Có người phú quý luyện đan 

 

Tưởng rằng tăng thọ nhờ hoàn tráng dương 

 

Ngờ đâu thận đã tổn thương 

 

Còn dùng dược thạch (3) lại càng chóng nguy 

 

Đột nhiên tứ đại (4) phân ly 

 

Đỉnh chung mũ sắc (5) mặt my (mày) với đời 

 

Nhìn xem thôn dã bao người 

 

Làm ăn chất phác, chơi bời chẳng hay 

 

Ngô khoai rau cháo hàng ngày 

 

Ấy mà khoẻ mạnh hơn người cao lương 

 

Vì quen cuộc sống bình thường 

 

Ít lo xúc phạm nội thương thất tình 

 

Rạng đông cày cuốc luyện mình 

 

Đồng không hít thở, thân hình nở nang 

 

Lo sầu vì bệnh giàu sang 

 

Vui nghèo khoẻ mạnh hiên ngang trong lòng 

 

Thảnh thơi ở chốn núi rừng 

 

Cuộc đời thanh bạch mà thường sống lâu 

 

Hơn người quyền quý công hầu 

 

Nhàn cư tửu sắc phần nhiều chết non 

 

Mặc dù đạo dẫn, tiên đan 

 

Đâu bằng hai chữ Thanh tâm là cùng

 

Chú Thích

 

1) Xem Bệnh năng ở Nội kinh yếu chỉ

2) Sắc đẹp làm cho người ta mê đắm và có thể hại đến tính mệnh

3) Thuốc bằng kim thạch như Lưu hoàng, Dương khởi thạch 

4) Tứ đại: 4 yếu tố lớn trong cơ thể là Máu, thịt, gân, xương. Ý câu này là nói thân thể bỗng dưng lìa rời 

5) Đỉnh chung mỹ sắc là danh vọng và sắc đẹp